Der Ring des Nibelungen (De Ring van de Nibelung) is een cyclus van vier epische opera's gecomponeerd door de Duitse componist Richard Wagner. Hij schreef zowel het libretto als de muziek in de loop van ongeveer 26 jaar, van 1848 tot 1874.
Wagner was al lang gefascineerd door vroegnorse en Duitse heldendichten, met inbegrip van het middeleeuwse Duitse epos Nibelungenlied ("Lied van de Nibelungen"). In 1848 schetste hij een prozaversie van de Nibelungenmythe en begon hij met het componeren van de muziek.
Het werk was monumentaal van omvang en complexiteit, en het kostte Wagner meer dan een kwart eeuw om het af te ronden. Hij moest worstelen met financiële problemen en tal van andere uitdagingen, maar uiteindelijk realiseerde hij zijn visie met de bouw van het Bayreuth Festspielhaus, waar de complete cyclus voor het eerst werd opgevoerd in 1876.
Der Ring des Nibelungen wordt beschouwd als een van de grootste meesterwerken van de westerse muziekgeschiedenis. Het werk is baanbrekend in zijn gebruik van leitmotieven, een techniek waarbij muzikale thema's worden geassocieerd met personages, objecten of ideeën. De opera's staan ook bekend om hun rijke orkestratie, dramatische reikwijdte en diepgaande filosofische thema's.
De cyclus bestaat uit vier delen:
- Das Rheingold (Het Rijngoud)
- Die Walküre (De Walküre)
- Siegfried (Siegfried)
- Götterdämmerung (Godenschemering)
Der Ring des Nibelungen wordt doorgaans opgevoerd als een viervoudige cyclus, met elk deel als een afzonderlijke opera. De totale speelduur bedraagt ongeveer 15 uur.
De opera's worden vaak gezien als een allegorie op de gevaren van macht en hebzucht. Ze verkennen ook thema's als liefde, verraad, lot en de cyclus van leven en dood.
Der Ring des Nibelungen blijft een van de meest populaire en invloedrijke opera's ter wereld. Het werk is talloze keren uitgevoerd en opgenomen, en het heeft inspiratie geboden aan kunstenaars in alle disciplines.
